Wij zijn in Nederland rijker, welvarender en we worden ouder dan we ooit zijn geweest. Dus eigenlijk gaat het zo slecht nog niet, zou je zeggen. Toch leeft er de gedachte dat het beter moet, merkt filosoof Karim Benammar. ‘Als je er zo instaat, moet je jezelf de vraag stellen: wat kan ik eraan doen? Zowel persoonlijk, als bij de organisatie waarvoor je werkt.’
Benammar, spreker tijdens de Nationale Controllersdag, is altijd enorm geïnteresseerd in de hele grote vragen. Zoals: hoe kun je een mooie leefbare wereld maken? En vanuit economisch oogpunt: kunnen we genoeg voor iedereen maken om een mooi leven te hebben? Benammar: ‘Toen ik hier 25 jaar geleden mee begon, speelden er ook al ecologische kwesties. Daarin schuilde altijd een tegenstelling. We kunnen wel dingen produceren, maar dat put de aarde uit. Destijds speelde het klimaat nog amper een rol. En nog langer geleden, in de jaren zeventig, was de vrees dat er niet genoeg olie was en alles op raakte. Nu weten we dat er nog heel veel olie is en nog voor duizenden jaren aan kolen, maar kunnen we dat niet allemaal opstoken.
Nationale Controllersdag 2023
De Nationale Controllersdag op donderdag 15 juni is hét event voor controllers en andere financials om inspiratie op te doen voor de toekomst. De maatschappelijke turbulentie en de actuele ontwikkelingen rondom duurzaamheid en digitalisering resoneren door in organisaties. Dat zorgt voor veranderingen en innovaties, maar ook voor onzekerheden en hard werken. Eén ding is zeker, u kunt daar als controller een belangrijke verbindende rol in spelen! Meld u hier aan.
‘Het idee dat er grenzen aan groei zitten, is dus iets van alle tijden. En ook het idee dat we economische groei ter discussie moeten stellen.’ Er schuilt een inconsistentie in die gedachte, zegt de filosoof. ‘Er zijn mensen die zeggen dat ze minder groei willen in Nederland, maar armere landen mogen nog wel groeien. Dat is dus meer dan de helft van de wereld en dan heb je het nog steeds over groei. We moeten dus gaan voor ‘groene groei’.’
Vormgeven van de wereld
Als mensheid geven wij vorm aan de wereld waarop we leven. Deze thematiek gaat Benammar ook bespreken tijdens de Nationale Controllersdag op 15 juni. ‘De wereld is zoals deze is, omdat wij dat allemaal hebben bepaald. Wij geven de wereld vorm, door alles wat we doen. De organisatie waarvoor je werkt, heeft invloed op de wereld. Dat is overigens vaak onbewust. Wij doen vaak wat het beste is voor het bedrijfsresultaat. Maar als je daar een klein beetje over nadenkt; wat is dan eigenlijk de rol van de organisatie waarvoor je werkt? En wat zijn de mogelijkheden voor een controller? Als controller heb je een enorme invloed om voor veranderingen te zorgen als je dat noodzakelijk vindt.’
Vrijuit filosoferen
Benammar studeerde filosofie aan de University of Sussex en Penn State University. Na zijn promotie vertrok hij naar Japan en woonde daar tien jaar. ‘Daar ben ik les in filosofie gaan geven op de universiteit. Ik heb de universiteit altijd een heel fijne plek gevonden waar mensen vrijuit filosoferen. Voor de eeuwwisseling raakte ik betrokken bij een project over wat de grote vragen van de 21e eeuw zouden zijn. In 2000 werd er een grote conferentie georganiseerd en mij werd gevraagd om mee te werken aan de opzet. Destijds was bijvoorbeeld intellectueel eigendom van aidsmedicijnen een belangrijk onderwerp, evenals de dialoog van beschavingen. Zo riep de toenmalige Iraanse president, een paar jaar voor de aangeslagen op 11 september 2001, op tot dialoog in plaats van conflict. Maar de campus waarop ik leefde, was ook een beetje een afscherming van de werkelijkheid. Ik realiseerde me dat er ook nog een wereld was buiten de universiteit. Daarom ben ik in 2002 weggegaan bij de universiteit en ben ik terug in Nederland mijn eigen filosofisch bureau gestart.’
Aan het denken zetten
In zijn werk streeft Benammar er naar om mensen aan het denken te zetten. In zijn interactieve sessies vertelt hij vanzelfsprekend een verhaal, maar vervolgens wil hij vooral mensen laten nadenken. ‘Dat de controller zichzelf gaan vragen wat hun rol is binnen de organisatie. Wat doet de organisatie in de wereld? En vooral ook: wat is de rol van de controller? Het is namelijk een fascinerende baan. Bijvoorbeeld de rol die hij of zijn kan spelen in het CO2-vraagstuk. Je kunt als controller namelijk proberen voor de organisatie waar je werkt de uitstoot in Nederland omlaag te halen, maar je kunt ook verder kijken dan dat. Als je voor een tiende van het geld de uitstoot in een ander land omlaag kunt halen, dan zou ik dat doen. Dan kun je veel meer impact maken. Controllers change the world.’
Invloed
De controller, maar ook elk ander individu, kan de wereld veranderen als hij of zij dat wil, benadrukt Benammar. ‘Wij hebben de hele tijd invloed. Het is aan ons om het anders te doen als wij denken dat dat nodig is. Je moet je bewust zijn dat je invloed hebt op de wereld. Je kunt natuurlijk individueel invloed hebben, door bepaalde keuzes te maken en een bijdrage te leveren. Zoals vegetarisch eten of minder vliegen. Maar dat is eigenlijk een druppel op de groeiende plaat. De meeste invloed hebben organisaties. Zij zijn machtig. En als controller heb je meer invloed dan je misschien eerst denkt, om een organisatie te veranderen.’
Maar, zo benadrukt Benammar, hij wil de controller niets opdringen. ‘Ik ga je niet vertellen wat je moet doen, naast alle verantwoordelijkheden die je al hebt. Doe het omdat je er plezier aan beleeft. Dat is de vreugde aan het veranderen van de wereld. Dat je een kick krijgt omdat je inzicht en invloed hebt om de wereld te veranderen. Als je helemaal geen invloed wil hebben, is dat natuurlijk ook prima. Maar onderschat in elk geval je eigen potentie om zaken te kunnen veranderen niet.’
Over Karim Benammar
Dr. Karim Benammar (1966) is filosoof gespecialiseerd in transformerend denken, en geeft lezingen en workshops aan bedrijven en organisaties. Hij heeft filosofie gestudeerd in Engeland, Amerika en Japan, heeft gedoceerd aan de universiteit van Kobe en was lector aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij is auteur van de boeken Overvloed (2005), Reflectietools (2006), Reframing – the art of thinking differently (2012) en Denken over geld en waarde (2013), en maker van de podcast Cornucopia.
Auteur: Martijn Slot
