De strenge antiwitwasregels moeten gericht zijn op grote risico’s, maar in de praktijk wordt het ook goedbedoelende organisaties en ondernemers lastig gemaakt om aan het betaalverkeer deel te nemen. Minister Kaag erkent dat de regels soms doorschieten en wil dat aanpakken.
Het kabinet zet in op een risico-gebaseerde witwasbestrijding, waarbij weinig aandacht wordt besteed een lage risico’s en de inzet vooral wordt gericht op grote witwasrisico’s. Volgens een onderzoek van DNB kan die aanpak beter. ‘Een efficiëntere manier om financieel-economische criminaliteit tegen te gaan betekent een beperktere belasting van banken én hun klanten,’ schrijft de centrale bank in zijn eerdere rapport.
Aanpak schiet soms door
Ook het ministerie van Financiën toont zich ontevreden. ‘Ik zie zelf ook dat de aanpak van witwassen in de praktijk op sommige punten doorschiet,’ schrijft minister Kaag aan de Tweede Kamer. ‘Zo zijn er sectoren die moeilijk aan een bankrekening kunnen komen en vraagt de regelgeving veel van met name kleine, instellingen. De vrees om de regelgeving te overtreden, kan bovendien een échte risico-gebaseerde benadering in de weg staan.’
Totaalbeeld klant
Zo hebben bepaalde ondernemers moeite met het verkrijgen van toegang tot betalingsverkeer. Banken weigeren vaak onder meer autohandelaren, verenigingen en stichtingen, en sekswerkers omdat dit volgens de regels die banken hanteren risicovolle sectoren zijn. In het rapport van DNB staat onder meer dat banken beter moeten kijken naar het totaalbeeld van een klant om een inschatting te maken van witwasrisico’s. ‘Een meer risico-gebaseerde aanpak kan ervoor zorgen dat banken klantrisico’s op een adequatere en meer gebalanceerde manier inschatten. Banken dienen zich bij deze risico-beoordeling te baseren op het totaalbeeld van de klant.’
Streng voor de zekerheid
Wwft-instellingen kiezen er zekerheidshalve vaak voor om regelgeving strikt toe te passen. Dat wil minister Kaag veranderen door de aandacht meer te richten op verduidelijking over de noodzaak en inhoud van de regelgeving, zodat ze een betere afweging kunnen maken. De beleidsagenda van het ministerie richt zich meer op ‘streng waar nodig’ en ‘ruimte waar mogelijk’, zo schrijft de minister. ‘Samen met de minister van Justitie en Veiligheid ga ik bezien hoe we deze instellingen meer duidelijkheid kunnen geven over waar ze zich bij hun klantenonderzoek op moeten focussen en waar hoge risico’s op witwassen liggen.’
Makkelijker maken voor Wwft-instellingen
Dat betekent concreet dat het ministerie beter gaat kijken naar de informatievoorziening voor kleine Wwft-instellingen om de lasten en verplichtingen laag te houden. Ook moet de toegang tot betalingsverkeer beter worden gegarandeerd, zodat het niet onmogelijk wordt gemaakt voor bepaalde niet-frauduleuze ondernemers en vereniging om een bankrekening te gebruiken.
