Controllers en financieel managers denken in meerderheid dat soft controls (toezicht op het gedrag en de cultuur binnen de organisatie) beter werken dan de traditionele hard controls, de cijfermatige prestatiemeting. Dat is een conclusie die getrokken kan worden uit de jaarlijkse peiling die tijdens de Nationale Controllersdag in Spant! in Bussum werd gehouden door organisator Kluwer en hoofdsponsor Control | interim financials.
Uit de peiling blijkt ook dat de meerderheid van de controllers zich meer zou willen bemoeien met de strategie van hun bedrijf of organisatie. Ze zien een meer leidende rol voor zichzelf weggelegd, maar eisen die niet op. Belangrijkste reden is dat de dagelijkse gang van zaken, de 'harde cijfers', ze te veel in beslag neemt.
De ruim 300 aanwezige controllers en financial managers konden tijdens de 21e editie van het congres reageren op stellingen die ze werden voorgelegd door dagvoorzitter Jeroen Smit. De stelling dat controllers helemaal niet toekomen aan strategie (leiderschap) werd door de meerderheid (bijna 60 procent) bevestigend beantwoord. Dat komt volgens de meeste deelnemers niet omdat ze daar binnen hun organisatie niet of nauwelijks de gelegenheid voor krijgen, gaf ruim 70 procent aan.
Nastreven
Het feit dat ze te weinig strategisch en vooral operationeel bezig zijn, ligt dus voor een belangrijk deel aan de controllers zelf, was de meestgehoorde verklaring in de paneldiscussie naar aanleiding van de stellingen. Het panel, met de controllers Evert Jan Kasteel (Koninklijke Marechaussee), Patrick Loeps (Rabobank), Sonja Vos (TNO) en Alex Wekema (Werkplein Baanzicht) was van mening dat controllers de leidende rol zelf moeten nastreven.
Maar, waarschuwde Loeps wel, dat is niet voor alle controllers weggelegd. “Het heeft te maken met het karakter van de controller, maar ook met de invulling van de functie.” Controller is geen beschermde titel, dus bij de ene organisatie zit een boekhouder-plus en bij de andere iemand die zich op een veel breder terrein beweegt, aldus Loeps in een toelichting. “Niet iedereen heeft voldoende gewicht om op het hoogste niveau mee te kunnen praten.”
Control in the lead
De Nationale Controllersdag had dit jaar het thema Winnen doe je met winnaars – Control in the lead. Onder anderen Ad Walter (CFO HEMA), FC Twente-voorzitter Joop Munsterman en Olympisch schaatskampioen Mark Tuitert (Control) vertelden over hun successen. Honorair hoogleraar economie Flip de Kam ging in op de economische vooruitzichten en de uitdagingen die er liggen voor de controllers en managers.
Die economische situatie kwam ook terug in de peiling. De aanwezigen hebben gezien hun reactie op de stelling ‘Er komen twee economisch goede jaren aan’ nog steeds weinig vertrouwen in de nabije toekomst. Slechts 28 procent was het hiermee eens. Op de stelling dat de crisis een zegen is voor het controllersvak omdat het belang van de functie daardoor sterk is toegenomen, antwoordde 44 procent bevestigend.
Resultatitus
Verdeeld waren de aanwezigen over kpi’s (key performance indicators of kritieke prestatie-indicatoren) en dashboards, exponenten van het resultaatgerichte werken binnen veel organisaties. ‘Resultatitus’ waaraan snel een einde moet komen, prikkelde René ten Bos als afsluitende spreker de aanwezigen. “Onze maatschappij is veel te audit-gericht, we testen en meten te veel. Dat veel mensen zich verschuilen achter de wijsheid meten is weten is jammer,” aldus de hoogleraar filosofie, “want dat is een verkeerde vertaling vanuit het Latijn. Het is door meten tot weten. En dat ligt toch net even anders.”
Uit de peiling bleek dat een flink deel van de controllers het met Ten Bos eens dat niet te veel op de harde prestatie-indicatoren moet worden geleund. Met de stelling ‘Kpi’s zorgen voor een schijnwerkelijkheid’ was ruim een derde deel (34 procent) van de stemmers het eens. De stelling ‘Dashboards benemen het zicht vooruit’ werd door 43 procent onderschreven. Zaligmakend zijn cijfermatige prestatiemetingen zeker niet, volgens de meerderheid: 65 procent denkt dat soft controls beter werken dan de traditionele hard controls.
Zonder strijd geen overwinning
Een van de sprekers tijdens de Nationale Controllersdag was Olympisch schaatskampioen Mark Tuitert, die namens het jubilerende Tijdschrift Controlling (dat in 2011 25 jaar bestaat), zijn onlangs verschenen biografie Zonder strijd geen overwinning als cadeau had meegebracht. Tuitert hield een bevlogen verhaal over de harde strijd en de hobbels op weg naar het grootste succes in zijn loopbaan: de gouden Olympische medaille op de 1500 meter in Vancouver.
Ook Tuitert toonde zich een groot voorstander van aandacht voor het proces. “Puur resultaatgericht denken werkt niet. Toen Peter Mueller mijn coach was ging het alleen om het resultaat. ‘Jij wordt de beste’ zei hij. Dat was het doel, punt uit. Sinds ik met Jac Orie werk weet ik dat procesgericht denken beter is”, vertelde Tuitert. “Je stelt een doel en werkt daar stap voor stap naar toe. Uit iedere nederlaag put je motivatie. Houd focus en durf als dat nodig is het roer om te gooien.”
*
Tekst: Michiel Kokke Foto: Jeannette Schols / scholsfootografie.nl
*
Bekijk de presentaties van de 21e Nationale Controllersdag
*
Uitslag peiling 21e Nationale Controllersdag, 16 juni 2011
Er komen twee economisch goede jaren aan
Eens 28.1 %
Oneens 71.9 %
Griekenland is binnen zes maanden failliet
Eens 39.4 %
Oneens 60.6 %
De economische crisis is een zegen voor mijn vak. Doordat overal fors bezuinigd moet worden, is het belang van de controlfunctie sterk toegenomen
Eens 43.8 %
Oneens 56.3 %
Control en vertrouwen gaan niet samen maar staan tegenover elkaar
Eens 8.5 %
Oneens 91.5 %
Controllers komen helemaal niet aan strategie (leiderschap) toe maar houden zich nog te veel bezig met de dagelijkse gang van zaken
Eens 58.7 %
Oneens 41.3 %
Ik zou me veel meer met strategie willen bezighouden, maar krijg daar binnen de organisatie waar ik werk niet of nauwelijks de gelegenheid voor
Eens 28.6 %
Oneens 71.4 %
Soft controls werken in de praktijk beter dan hard controls
Eens 65 %
Oneens 35 %
Echte winnaars nemen risico’s
Eens 92.4 %
Oneens 7.6 %
Mijn organisatie bestaat vooral uit winnaars
Eens 27.6 %
Oneens 72.4 %
Hoe meer informatie, hoe minder grip op de toekomst
Eens 44.4 %
Oneens 55.6 %
Kpi’s zorgen voor een schijnwerkelijkheid
Eens 34 %
Oneens 66 %
Dashboards benemen het zicht vooruit
Eens 42.7 %
Oneens 57.3 %
*
Artikelen in de aanloop naar de Nationale Controllersdag 2011:
- Patrick Loeps (controller Rabobank):
Triple A-leiderschap via double A4 - Hoogleraar economie Flip de Kam:
'Overheid moet harde budgettaire randvoorwaarden durven stellen' - HEMA-cfo Ad Walter:
'Werken met private equity vereist hoog niveau control' - Consultant Stephan van den Broek:
'Risk management met real options is leiderschap in control' - Slim vertrouwen en zelfredzaamheid,
over de A3-methodiek bij Werkplein Baanzicht - Frank Leenders (E&Y) over het 'buzz-woord' governance in GRC:
waar staat uw bedrijf?
