Het nieuwe jaar is nog niet begonnen en we lijken al wat te kunnen zeggen over 2018. De trend die in 2017 inzette, gaat in 2018 in een nog hoger tempo door. Alle seinen staan op groen. Als we naar Nederland kijken, dan kunnen we weinig anders doen dan te constateren dat het geweldig gaat. Keer op keer worden de groeiramingen overtroffen. De voorspellers van DNB en CPB schatten al een paar jaar lang belangrijke grootheden, zoals consumptie en investeringen te laag in.
Nu is het een beetje flauw om te zeggen dat economen niet kunnen voorspellen. De economie is een complex systeem waarin verschillende krachten op elkaar inspelen. Afhankelijk van de omstandigheden kunnen die elkaar versterken of verzakken. De woningmarkt in Nederland fungeert nu als een soort turbo voor de economie. Door de lage rente stijgen de woningprijzen, waardoor mensen meer gaan verhuizen. Daardoor gaan ze ook meer uitgeven aan verbouwingen en inrichting. Maar wat we ook zien is dat woningbezitters die niet verhuizen zich rijker voelen en daardoor meer gaan uitgeven. De opgaande spiraal krijgt een extra zetje door het feit dat er steeds meer mensen werk vinden. Daardoor krijgt de groei een extra impuls.
De lage rente werkt ook op andere manieren door op onze economie. Pensioenfondsen staan er weer wat beter voor, waardoor de premiedruk niet extra omhoog hoeft, de staat houdt meer geld over en de verbeterde financiële positie van vermogenden leidt er ook toe dat ze extra gaan spenderen. Alle factoren die bijdragen aan de groeiversnelling.
Het vreemde van dit alles is dat de groei, en dat geldt niet alleen voor Nederland, zo hoog is en een internationale setting waarin er een hoop onrust is. Ik heb het dan niet alleen over de meest voor de hand liggende verdachte, de Amerikaanse president, maar ook in landen als China en Rusland is het economisch onrustig. In het Midden Oosten houdt de grote maatschappelijke en militaire onrust ook aan. Je zou verwachten dat dit gevolgen heeft voor onze visie op de toekomst. Maar dat gebeurt niet. Kennelijk maken mensen zich niet druk over het risico dat de VS en Noord Korea een kernoorlog beginnen. Ze meten de gevoelstemperatuur dicht bij huis en besluiten dat het er goed bij staat. Dat geldt ook voor de Amerikanen. Hun president is nogal van het padje, maar zolang als hij de belastingen verlaagt en de oliebedrijven meer ruimte geeft, vindt men het prima.
Een eventuele terugslag zal dus niet komen uit de hoek van meer terrorisme, de afzetting van Trump of het inzakken van de Chinese economie. Mensen schrikken van een hogere rente, verlies van een baan of een plotseling aantrekkende inflatie. Als ik een risico voor 2018 zou willen benoemen, dan is het dat de ECB er niet in slaagt het beleid van verruiming ordentelijk te stoppen. Als het te snel gaat, dan kunnen we een renteschok krijgen, als het te langzaam gaat dan krijgen we meer inflatie. Nu is de inflatie zo dood als een pier, dus ik houd het op een te snelle afbouw van de verruiming. Ik zou dus heel goed op de rente letten.
Auteur: Jaap Koelewijn
Dit artikel is verschenen in cm: 2018, afl. 1.
Lees meer columns door Jaap Koelewijn
Geef een reactie