In het conflict tussen maaltijdbezorger Deliveroo en werknemers lijkt het techplatform ook bij de Hoge Raad bot te zullen vangen. De advocaat-generaal concludeert in een advies aan het hoogste rechtsorgaan dat bezorgers werknemers zijn en geen ondernemers.
Het juridische conflict van de maaltijdbezorger en vakbonden die namens werknemers procederen is een slepende kwestie. Het begint in 2018 als Deliveroo arbeidsovereenkomsten met bezorgers niet verlengt. Ze werken vanaf dan alleen nog maar met een opdrachtovereenkomst. Daarbij worden bezorgers ondernemers die gebruikmaken van een techplatform voor hun opdrachten. Ze moeten zich inschrijven bij de KVK en via de Deliveroo-app opdrachten binnenhalen.
Algoritme als manager
FNV spant een zaak aan en kreeg van een rechtbank in Amsterdam in 2019 gelijk. Bezorgers hebben recht op een arbeidscontract. Deliveroo gaat in hoger beroep en vorig jaar oordeelt het Hof in de hoofdstad eveneens dat dat bezorgers onder de Nederlandse wet geen zelfstandige ondernemers zijn en recht op een arbeidsovereenkomst hebben. Het Hof stelt ook dat het algoritme beïnvloedt hoe werk wordt verdeeld en uitgeoefend en dat het daarmee de managersfunctie vervangt. Dat riekt volgens het arrest naar werkgeverschap.
Vrije werkzaamheden en ondernemerschap
Deliveroo vraagt aan de Hoge Raad om zich uit te spreken over de kwestie, omdat bezorgers hun werk zelf kunnen inrichten, kiezen welke klussen ze oppakken en ook bij andere bezorgers aan de slag kunnen. Bovendien hebben sommige werknemers juist belang bij deze manier van werken, omdat ze veel meer kunnen verdienen dan in een regulier dienstverband. Zo kunnen juist gemarginaliseerde arbeidskrachten die normaal een laag loon krijgen door hard werken meer verdienen.
Eendentest
De advocaat-generaal buigt zich in een uitgebreid advies aan de Hoge Raad over de zaak en spreekt zich uit over het cassatieverzoek. Ze stelt daarin dat bijvoorbeeld het argument dat deze bezorgers vaker geen behoefte hebben aan reguliere arbeidsbescherming niet relevant is voor de beoordeling of de werkzaamheden een arbeidscontract vereisen. Ook haalt ze de zogeheten eendentest aan als het gaat om ondernemers versus werknemers: ‘If it looks like a duck, swims like a duck, and quacks like a duck, then it probably is a duck.’
Platformeconomie
De zaak wordt met grote interesse gevolgd door de technologiesector, daar de uitspraak gevolgen heeft voor de zogenoemde platformeconomie. Het aansturen van zelfstandige bezorgers via een algoritme, feitelijk dus een vervanger van de manager volgens de interpretatie van rechters, komt overgewaaid uit de techsector in de VS, waar bedrijven als Postmates en Uber iedereen laten werken via apps voor gebruikers en gekoppelde apps voor, in hun ogen, zelfstandige ondernemers.
