Er blijkt onduidelijkheid te zijn over de tweede lijn, zeker bij overheids- en non-profitorganisaties. Waar past bijvoorbeeld de public controller of de business controller in het plaatje? Voorkom dat de tweede lijn een gatenkaas wordt.
"De cijfers moeten kloppen, maar je moet het ook niet te veel over de cijfers hebben. Het verhaal erachter moet voorop staan." Martine Hoekstra, manager financiën en inkoop bij het St Jansdal-ziekenhuis in Harderwijk weet dat cijfers an sich niet inspireren. "Ik merk steeds meer dat ik het goede gesprek niet kan voeren vanuit geld."
Een finance professional is goed in de inhoud, maar kent nog wel eens problemen om deze inhoud goed over te brengen. Al dan niet door eigen toedoen. Dat ervaart Bas Blekkingh als oprichter van het bedrijf Authentiek Leiderschap met enige regelmaat.
Business control kan sexy overkomen, maar zonder de basis van financial controlling wordt het niets. Jasper de Wit, CFO bij Royal HaskoningDHV, pleit voor meer aandacht voor de basis van finance. "Daar valt of staat finance mee."
In veel organisaties, publiek en privaat, staan de controllers vóór het risicomanagement. Letterlijk én figuurlijk. Letterlijk omdat hun afdeling verantwoordelijk is voor de opzet en de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen. Figuurlijk omdat ze door hun eigen opstelling, vaak onbewust, het uitvoeren van risicomanagement in de rest van de organisatie onbedoeld voor de voeten lopen. Hoe hiermee om te gaan? Door als controller de rol van risicoleider op zich te nemen.
Het blijft me verwonderen: de worsteling met risicoverantwoordelijkheden in veel organisaties. Dit ondanks het ogenschijnlijk simpele Three Lines of Defence model, in 2020 omgedoopt tot het Three Lines model. Veel organisaties hanteren dit model, waarin risicoverantwoordelijkheden zijn geregeld. Althans, op papier. In de praktijk blijken het nogal eens drie lijnen in het zand: één golf en weg zijn ze. Wat kunnen controllers hieraan doen?
Een businessmodel is de manier waarop organisaties waarde creëren. Een businessmodel is opgebouwd uit drie elementen.
Het moeten niet alleen spreadsheets zijn die de toon zetten. Belangrijker is het gedrag van mensen binnen organisaties. Daar hamert drs. ing. Sander Oude Luttikhuis, senior lecturer corporate finance, op. 'Financieel leiderschap is het spel meespelen.'
Financieel leiderschap draait om ingrijpen als dat financieel noodzakelijk is. En de rug recht houden. Tijdens de leergang daarover, presenteren Dennis Vink, hoogleraar financiënen investeringen, en Bartel Berkhout, medeoprichter van Sports Leadership Institute, een casus over NOC*NSF.
Finance heeft met lean-achtige methoden nogal de neiging om tot in het extreme efficiëntie en consolidatie op te zoeken. Maar alleen daarmee redden de financial en de cfo het niet, beschouwt prof. dr. Jaap van Muijen, hoogleraar psychologie aan Nyenrode en spreker tijdens de Leergang Financieel Leiderschap. 'Je moet ook de bakens van het bedrijf kunnen en durven verzetten.'
