Als financieel professional kijk ik met een wat eenzijdige blik naar deze wereld. Ik richt mij sterk op de financiu00eble markten. Dat gaf drie maanden geleden aanleiding voor een hoop onrust, nog los van het feit dat ik of mijn dierbaren ziek zouden kunnen worden. Dat laatste speelt nog steeds. Mijn tenen krommen zich als mijn dochter meldt dat ze met het vliegtuig naar Frankrijk gaat.
Het is duidelijk dat onze economieu00ebn langzaamaan uit het dal klimmen. Gelukkig geldt dat vooral voor de economieu00ebn van Noord-Europa. De lockdown was er minder streng dan in het zuiden en daarnaast hebben de landen in onze regio meer vet op de botten.
Als 17-jarige keek ik in 1973 naar de befaamde tv-toespraak van de toenmalige premier Joop den Uyl. De oliecrisis was net uitgebroken en Den Uyl moest onder andere aankondigen dat de benzine op de bon ging. Hij sloot zijn toespraak af met de beroemd geworden uitspraak dat we vanaf nu zuiniger moesten gaan leven. Het tijdperk van de goedkope energie was definitief voorbij. Ik dacht aan deze uitspraak terug toen eind april de handelaren hun overtollige voorraden met bijbetaling van de hand deden.
In de afgelopen week verloren 6 miljoen Amerikanen hun baan. De media maakten gewag van het grootste banenverlies ooit in de Amerikaanse geschiedenis. Het was zelfs erger dan in de jaren 30. Het is maar hoe je het bekijkt. De Amerikaanse beroepsbevolking was toen 60 procent van de huidige. De coronacrisis is ongetwijfeld de grootste schok die de wereldeconomie sinds de oorlog meemaakt. De vraag die velen bezighoudt, is of het ooit weer goed komt. Ik probeer daar wat over te zeggen.
Het risico van het geven van een visie is dat deze fout kan zijn. Mijn verwachting dat het met de Corona uitbraak wel los zou lopen, zat er grondig naast. Sinds mijn laatste bijdrage staan de wereldwijde beurzen een dikke 25 procent lager. Het is niet langer de vraag of er een recessie komt, maar hoe diep deze gaat worden.
Het gaat sinds 2008, nadat we bijna in het ravijn van de kredietcrisis waren getuimeld, redelijk goed met de wereldeconomie. Met de VS voorop is er sprake van een alleszins redelijke groei. In ons eigen land gaat het zelfs zo goed, dat we tegen de grenzen van de arbeidsmarkt aanlopen. Vooral na 2015 gaat het crescendo. Dankzij het extreem ruime rentebeleid van met name de ECB, maar ook de Fed, is er sprake van een buitengewoon plezierig klimaat op de financiu00eble markten. DNB-president Klaas Knot zei het heel treffend. 'Veel beter dan het nu is, kan het niet worden'.
De jaarwisseling is voor economen altijd een uitgelezen moment om te gaan speculeren over de vraag of er een recessie komt. Dat is niet vreemd, want de economie ontwikkelt zich niet volgens een vast patroon. Cycli van overmatig optimisme en negativisme volgen elkaar op.
Door het korter worden van de dagen, de vallende bladeren en de steeds langer wordende novemberfiles dringt het tot mij door. We tikken alweer een jaar af. We gaan het volgend jaar over twintig twintig hebben. Voordat we zover zijn, wil ik toch even kort terugblikken.
Dertig jaar van relatief lage economische groei, lage productiviteitsverbetering en een beheerste loongroei laten hun sporen na. Jaap Koelewijn, professor Corporate Finance bij de Nyenrode Business Universiteit: 'We moeten de uitgaven verhogen.'
Het is december 2008 wanneer ik bij een klant de economische ontwikkelingen evalueer. Het gaat om een bedrijf dat staal levert aan de auto-industrie. Door het faillissement van Lehman Brothers in september is er een chaotische situatie ontstaan, die rechtstreeks gevolgen heeft voor dit bedrijf. De Japanse autoproducenten merkten in november dat het bezoek aan hun showrooms was teruggelopen en om die reden hadden ze orders afgezegd. Binnen nog geen zes weken na de schok ontrolde zich een diepe recessie. Er was nog geen auto minder verkocht, maar toch draaide men de productie terug.
