Door het korter worden van de dagen, de vallende bladeren en de steeds langer wordende novemberfiles dringt het tot mij door. We tikken alweer een jaar af. We gaan het volgend jaar over twintig twintig hebben. Voordat we zover zijn, wil ik toch even kort terugblikken.
De afgelopen maanden is er qua conjunctuurverloop sprake van een opvallende ontwikkeling. De Duitse economie vertoont tekenen van een milde recessie. Het is geen drama, maar de handelsonrust laat zijn sporen na. Los van het conjuncturele aspect is er nog iets anders aan de hand met onze buren. De ooit zo succesvolle Duitse auto-industrie dreigt achterop te raken bij die van andere landen. Men innoveert te weinig in nieuwe technologie en de infrastructuur.
In 1999 was ik met twee jongetjes van 3 en 1 op vakantie in Italiu00eb. Bij toerbeurt hielden hun moeder en ik in de gaten dat ze niet in het zwembad zouden vallen. Nu ben ik er weer. De kerels zijn langer dan ik, ze kunnen zwemmen en hebben een rijbewijs. Ze gaan hun eigen gang en trekken samen met de auto van pa erop uit. u00a0Met mijn creditcard om de tol mee te betalen. Dat wel.
Begin deze maand zag in de bioscoopversie van de politieserie Baantjer. Het verhaal speelt in 1980 tegen de achtergrond van de verschrikkelijke rellen tijdens de kroning van koningin Beatrix. Onder het kijken realiseerde ik mij wat een veranderingen onze samenleving in veertig jaar heeft doorgemaakt. Het gaat dan niet alleen om zichtbare zaken - de heren rechercheurs roken en drinken de hele dag door - maar ook om de manier waarop men communiceert. Nog geen veertig jaar geleden waren er geen mobiele telefoons, pinautomaten, internet, e-mail of 30 televisiekanalen. Nieuws stond in de krant of het werd door de journaallezer meegedeeld.
De stand van de economie kun je heel aardig aflezen aan de hand van een aantal eenvoudige signalen. Ik reed een paar weken geleden van mijn woonplaats naar Hilversum, een ritje van 15 kilometer. Bij de bouwplaats bij mij om de hoek staat een groot bord waarop de aannemer in chocoladeletters om nieuw personeel vraagt. De lokale AH zoekt mensen, het ziekenhuis ook en onderweg belde een relatie met de vraag of ik nog een controller kon leveren.
Maatschappelijke onrust is van alle tijden, maar die onrust kent hoogte- en dieptepunten. Hoewel mijn observaties nogal subjectief zijn, denk ik dat we nu in tijden van grote onrust even. Brexit, handelsoorlogen, spanning tussen Oost en West en zorgen om klimaat en energieprijzen bepalen het nieuws. Het vreemde van dit alles is, dat het tot voor kort nauwelijks de economie leek te raken. In de VS blijft de economie doorgroeien, terwijl de president hoge beurskoersen tot zijn politiek doel heef gemaakt. In het VK dreigt een totale chaos omdat men maar geen ei kan leggen over de Brexit. Toch stort de Britse economie niet in. Ook in ons land is er een hoop onrust. We kunnen een lijstje maken met klimaat, pensioen, onderwijs en zorg.
In mijn loopbaan heb ik verschillende momenten meegemaakt dat de wereld vol spanning keek naar wat er op een bepaalde dag zou gaan gebeuren. Dat was op de dag dat de girale euro op de beurzen werd ingevoerd. Dat was op 4 januari 1999. Het andere moment was 1 januari 2000 toen er een nieuw millennium begon. In beide gevallen ging het om een grote omschakeling die de computersystemen van beurzen, bedrijven en financiu00eble instellingen zwaar op de proef zou stellen.
Het is weer de tijd voor de traditionele borrels vanwege het nieuwe jaar. Ik heb er alweer een paar afgelopen en dat geeft voldoende stof voor het formuleren van een paar op losse observaties gebaseerde verwachtingen.
Alweer 20 jaar geleden was ik met mijn gezin op vakantie in Italiu00eb. Het is een prachtig land, maar ten tijde van de lire moest je goed opletten. Voor het wist werd je met het afrekenen in lira's een oor aangenaaid. Een bekende truc was dat bij betaling met een pasje de winkelier er even een nulletje bijzette. Voor de rest is het een prachtig land.
Trump wil de Amerikaanse importtarieven voor Chinese producten later dit jaar verhogen naar 25 procent. Als dit doorgaat, krijgt de wereldhandel een klap van -2 procent, zo blijkt uit berekeningen van kredietverzekeraar Euler Hermes.
