Overheden en toezichthouders verlangen dat bedrijven steeds uitgebreider rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Het verzamelen en analyseren van deze niet-financiële ESG-data vindt primair plaats binnen de afdeling Finance. Het is aan Finance om de sociale en duurzame prestaties van de organisatie inzichtelijk te maken.
Als onderdeel van de Green Deal wordt binnen de Europese Unie over een jaar de Corporate Sustainability Reporting Directive van kracht. De CSRD-richtlijn is een uitbreiding van de bestaande Europese richtlijn rondom duurzaamheidsverslaglegging, de Non-Financial Reporting Directive (NFRD). Vanaf 1 januari 2024 geldt de CSRD voor grote bedrijven, zoals de beursgenoteerde en bedrijven met meer dan 250 medewerkers, 40 miljoen euro jaaromzet en/of 20 miljoen euro op de balans. De gedachte achter de regelgeving: rapporteren over ESG (Environment, Social en Governance) zal de aanzet zijn tot ander gedrag.
Van goedwillend naar harde cijfers
'If you can't measure it, you can't manage it', zo haalt Roel Haverland, Managing Director CCH Tagetik Benelux, een uitspraak aan van de Amerikaanse hoogleraar Peter Drucker. 'Oftewel, pas als je iets kunt meten, kun je er iets aan gaan doen. Dat geldt voor dit onderwerp zeer zeker. En je mag verwachten dat de ‘office of finance’ daarin een voortrekkersrol speelt. Duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen lag tot nu toe meer bij intrinsiek gedreven mensen. Dat verschuift dankzij de regelgeving en rapportageverplichtingen naar de ‘harde cijferkant’ van de organisatie.'
Grote consequenties
Immers, de toekomst van een bedrijf wordt er steeds meer van afhankelijk. 'Ik wil nog niet zeggen dat het bestaansrecht op de tocht staat, als je er niet mee aan de slag gaat, maar het kan vergaande consequenties hebben', stelt Haverland. 'Het begint ermee dat je verminderd toegang krijgt tot de kapitaalmarkt als je als bedrijf slecht scoort op ESG-aspecten. Of ten minste dat je een hogere rente moet betalen.'
Reputatieschade is een ander risico. Roel wijst op het WK-reclamespotje van Jumbo. 'Wanneer men het idee krijgt dat je weinig geeft om arbeids- of mensenrechten, kan dat je reputatie schaden. Die komt te voet en gaat te paard. Dat keer je niet zomaar om en kan dus pijnlijke gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering.' Hij wijst verder op het aantrekken van talent op de krappe arbeidsmarkt. 'Voor generatie Z is ‘zinvol werk’ een belangrijke drijfveer. Thema’s als gelijkheid, duurzaamheid en milieu staan hoog op hun agenda.'
Andere kijk op de wereld
Haverland constateert bij zowel individuele mensen als bij bedrijven een verandering. 'Bedrijven die purpose driven handelen geloven vanuit zichzelf in ESG. Het is hun missie om iets waardevols te doen op deze aarde. Maar er zijn ook organisaties die regulatory driven handelen. Die worden door regelgeving gedwongen om erover te rapporteren. Door dat te doen, verandert hun kijk op de wereld. In combinatie met extreme uitschieters in bijvoorbeeld het klimaat leidt het tot meer bewustwording en een andere mindset. Je ziet als het ware de intrinsieke motivatie groeien. Hier geldt het spreekwoord: waar je mee omgaat, word je mee besmet.'
Het thema ESG verschuift van een MVO-vraagstuk naar een bestuursvraagstuk. 'Vooral de jongere bestuurders, en daar komen er natuurlijk steeds meer van, zijn hiermee bezig. Het verandert de wijze waarop een onderneming wordt aangestuurd.' Roel wijst op een kleine enquête tijdens een recent event voor cfo’s. Daarin zei 68 procent purpose driven aan ESG-beleid te werken. 'Oké, dat zijn vast deels sociaal wenselijke antwoorden, maar het is wel een signaal.'
'Grote bedrijven gaan ook kijken hoe het zit bij hun toeleveranciers en zakenpartners'
Tsunami-vergelijking
Haverland adviseert financiële professionals om in elk geval te beginnen met het rapporteren over ESG-criteria. Ook binnen bedrijven waarvoor de rapportageverplichting misschien nog niet geldt. 'Want grote bedrijven richten hun aandacht eerst nog op hun eigen rapportage, maar gaan al snel ook kijken hoe het zit bij hun toeleveranciers en zakenpartners. Dat zie je nu eigenlijk al gebeuren.'
De punten waarover nu moet worden gerapporteerd, zijn nog behapbaar, vindt Roel. 'Maar dat wordt snel meer. Laatst hoorde ik iemand een treffende vergelijking maken met een tsunami. Die is aanvankelijk ook niet groot, maar de golf wordt almaar groter. Zo is het ook met de data- en rapporteringsgolf die op je afkomt. Wacht niet te lang, want dan overspoelt het je straks.'
Verplichting
De ESG-prestatie indicatoren uit de nieuwe Europese CSRD-richtlijn worden continu in het rapportageplatform van CCH Tagetik verwerkt. Zo zijn er bijvoorbeeld al modules voor de GRI-rapportage (Global Reporting Initiative) en de EU Taxonomie. 'Wij zien het als onze missie om de cfo hiermee te helpen. Zoals we dat eerder bij Solvency II voor verzekeraars en LeaseAccounting/IFRS16 ook hebben gedaan.'
Volgens Haverland erkennen marktanalisten dat ESG-rapportages zeer goed gemaakt kunnen worden binnen hetzelfde platform dat al wordt gebruikt voor de financiële rapportage, consolidatie, budgettering en planning. 'De moderne systemen zijn geschikt om data te verzamelen, daar vervolgens mee te rekenen en over te rapporteren. Ook niet-financiële data. Ze kunnen bovendien de onderliggende bronnen zichtbaar maken, belangrijk voor de audit-trail. ESG-rapportage wordt alleen maar omvangrijker en daarom is het van belang om dit proces te ondersteunen met een systeem met de juiste capaciteiten en functionaliteiten. Hiermee geef je inzicht aan alle belanghebbenden op een efficiënte wijze.'
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met CCH Tagetik.
